Aşağıda detaylı olarak izah edeceğimiz üzere, mobbing nedeniyle açılabilecek çeşitli davalar söz konusu olduğundan ve açılacak davanın türüne göre zamanaşımı süreleri de değişiklik gösterdiğinden, hukuki yöntemin en doğru şekilde belirlenmesi ve süreç takibi için alanında uzman avukat kadromuzdan, profesyonel hukuki dava ve danışmanlık hizmeti almanızı tavsiye ederiz. Konu hakkında bilgi almak için info@calinokcuhukuk.com mail adresi veya 0530 239 80 89 numaralı telefon ile iletişime geçebilirsiniz.
Mobbing (Psikolojik Taciz) Nedir?
Yargıtay içtihatları uyarınca; mobbingin meydana gelebilmesi için bir işçinin hedef alınarak, uzun bir süre ve belli aralıklarla sistematik biçimde tekrarlanan, mağdurun karşı koymasına rağmen yapılan aşağılayıcı, küçük düşürücü ve psikolojik olarak acı veren, işteki performansı engelleyen veyahut olumsuz bir çalışma ortamına sebep olan tehdit, şiddet, aşağılama, hakaret, ayrımcılık, ağır eleştiri, taciz ve çalışma şartlarını ağırlaştırma gibi eylem, tutum ve davranışların uygulanması gerekir.
Uluslararası Çalışma Örgütü’ne göre de mobbing; “bir veya bir grup işçiyi sabote etmek için yapılan, zalimce, kötü niyetli, intikamcı, aşağılayıcı ve eleştirici tavırlarla kendini gösteren davranış biçimi” şeklinde tanımlanmaktadır.
Hedef alınan kişinin şerefine, kişiliğine, karakterine, inancına, değerlerine, yeteneklerine, tecrübelerine, birikimlerine, düşüncelerine, etnik kökenine, yaşam biçimine, kültür vb.önlerine topluca bir saldırı söz konusudur.
Mobbing Ne Değildir?
Süreklilik göstermeyen, belli aralıklarla sık sık tekrarlanmayan, ara sıra münferit olarak meydana gelmiş birkaç haksız, kaba, nezaketsiz veya etik dışı davranış; mobbing olarak nitelendirilemez.
Mobbing Türleri
Düşey Mobbing
Üstlerin astlarına karşı gerçekleştirdikleri psikolojik şiddet türüdür. Yaygın olarak görülen mobbing türüdür.
Dikey Mobbing
İşçinin, kendisinden üst konumda olan işçiye veya yöneticiye karşı gerçekleştirdiği şiddet türüdür. Nadir olarak görülen mobbing türüdür.
Yatay Mobbing
İş yerinde eşit koşullarda çalışan ve aynı konumdaki işçilerin birbirlerine karşı uyguladıkları psikolojik şiddet türüdür.
Mobbing Örnekleri
Mobbinge örnek olarak; dedikodu ve söylenti çıkarma, iftira atma, toplum önünde küçük düşürme, hafife alma, karalama, kötüleme ve yok sayma gibi kişiyi zihinsel, ruhsal, fiziksel ve bedensel olarak etkileyebilecek eylemler gösterilebilir.
Mobbing Nasıl İspatlanır?
Mobbingin ispatı için yasal olan her türlü delil kullanılabilir. Bu deliller sınırlı sayıda olmayıp tanıklar, yazışmalar, kamera kayıtları vb. ile mobbingin ispatlanması mümkündür.
Mobbinge Uğrayan İşçinin Hakları Nelerdir?
- İş yerinde mobbinge uğrayan işçi, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesi uyarınca iş akdini haklı nedenle derhal feshedebilir. İşçi bu durumda iş akdini haklı nedenle feshettiğinden, bir yıldır aynı iş yerinde çalışmakta ise kıdem tazminatına da hak kazanacaktır.
- Bunun dışında, mobbinge uğraması sebebi ile kişilik hakkı ve/veya bedensel bütünlüğü zedelenen işçi, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümlerine göre manevi tazminat da talep edebilecektir.
- Belirli şartların varlığı halinde, mobbinge uğrayan işçi ayrımcılık tazminatı ile kötü niyet tazminatı da isteyebilecektir.
- Mobbing örnekleri sınırlı sayıda olmayıp somut olayda gerçekleşen mobbing, suç teşkil ediyorsa ayrıca işçi tarafından suç duyurusunda da bulunulabilecektir. Suç duyurusu üzerine Cumhuriyet Başsavcılığınca yapılacak soruşturma sonrası iddianame düzenlenir ve mahkeme tarafından iddianame kabul edilirse, kamu davası açılacaktır.
Mobbing Davaları Nelerdir?
Uygulamada yaygın olarak görüldüğü üzere, genellikle “işçi” mobbinge uğramaktadır. Mobbinge uğrayan işçinin çeşitli hakları mevcut olup kullanmak istediği haklara göre açabileceği dava türü de değişebilecektir.
Örneğin içi, mobbing nedeniyle iş akdini haklı nedenle feshedip kıdem tazminatına yönelik olarak işçilik alacağı talepli dava açabileceği gibi, mobbing nedeniyle manevi tazminat davası da açabilecektir.
Mobbing Davası Çalışırken Açılabilir Mi?
Mobbing davaları, çalışırken açılabileceği gibi iş akdinin feshinden sonra açılabilmektedir. Ancak iş akdi devam ettiği durumda, mobbing nedeniyle iş akdinin haklı nedenle feshedilmesi söz konusu olmayacağından, kıdem tazminatı talebi de gündeme gelmeyecektir.
Mobbing Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme
4857 sayılı İş Kanunu’na tabi işçiler bakımından tazminat talepleri ile açılacak olan davalar, işverenin ikametgahı veya işyerinin bulunduğu yer İş Mahkemesinde açılmalıdır.
Ek olarak, mobbing konusu eylem suç teşkil etmekte ise, suçun işlendiği yer mahkemesi yetkilidir. Bu nedenle suçun işlendiği yerdeki savcılığa suç duyurusunda bulunmak gerekmektedir.
Mobbing Davasında Zamanaşımı Kavramı
Mobbing nedeniyle açılacak davanın türünü göre, zamanaşımı da farklılık arz etmektedir.
- Mobbing nedeniyle iş akdinin haklı nedenle feshedilmesi durumunda 5 yıllık bir zamanaşımı süresi söz konusu iken, mobbing nedeniyle manevi tazminat talep edilmesi halinde zamanaşımı 2 yıl olarak öngörülmüştür.
- Bununla birlikte, mobbinge konu eylemler, suç teşkil eder nitelikteyse ve suç şikayete bağlı ise, şikayet hakkının kullanılma süresi 6 ay olarak belirlenmiştir.
İşyerinde Mobbinge Maruz Kaldım, Ne Yapmalıyım?
Mobbing nedeniyle işçinin izleyebileceği birden fazla hukuki yol olduğundan, iş hukukunda uzman bir avukata başvurularak hukuki görüş alınması önemlidir.
Mobbingin nasıl ispatlanacağı, hangi dava türünün tercih edilmesi gerektiği, tercih edilen dava türüne göre zamanaşımı sürelerinin dikkate alınması hususları büyük önem arz etmekte olup profesyonel olarak hizmet alınmalıdır.
Bu nedenle, işyerinde mobbinge maruz kalındığı durumda, ivedilikle uzman avukat görüşünün alınması ve sürecin avukat ile titizlikle yürütülmesi gerekmektedir.
İşbu metin konunun genel hatlarıyla açıklanması için hazırlanmış olup, süreçlerin olayın somut özelliklerine göre yürütülmesi gerektiğinden, hak kaybının yaşanmaması adına uzman avukat kadromuzdan dava ve danışmanlık hizmet almanızı tavsiye ederiz.
