Müşteki, suçtan zarar gören veya suçun mağduru olan kişi olup davaya katılması halinde “katılan” sıfatına haiz olur. Sanık ise kovuşturma evresinde bir suç isnadı ile yargılanan kişidir. Bu kapsamda müştekinin ve müşteki sanığın haklarının en etkin şekilde kullanılabilmesi, savunulabilmesi ve hak kaybına uğranmaması adına hukuki süreçlerin avukat desteği ile birlikte yürütülmesi önem arz etmektedir.
Bu kapsamda uzman avukat kadromuzdan konu hakkında bilgi almak için info@calinokcuhukuk.com mail adresi veya 0530 239 80 89 numaralı telefon ile iletişime geçebilirsiniz.
Müşteki Nedir?
Müşteki, suçtan zarar gören veya suçun mağduru olan kişidir.
Şikayet hakkını kullanması ile birlikte soruşturma aşamasında “müşteki” sıfatını alan kişi, kovuşturma aşamasında davaya katılma talebinde bulunarak “katılan” sıfatını alabilmektedir.
Müşteki Sanık Ne Demek?
Sanık, Ceza Muhakemesi Kanunu uyarınca, kovuşturmanın başlamasından itibaren hükmün kesinleşmesine kadar, suç şüphesi altında bulunan kişiyi ifade etmektedir. Soruşturma aşamasında “şüpheli” olan kişi, kovuşturmanın açılması ile birlikte “sanık” sıfatını alır.
Müşteki ise, kovuşturmanın açılması ile birlikte kamu davasına katılma talebinde bulunarak “katılan” sıfatını alabilir.
Bu halde, müşteki sanık, aynı yargılama içerisinde hem suç isnadı kendisine yöneltilen ve yargılanmakta olan kişiyi, hem de suçtan zarar gören veya suçun mağduru olan şikayet hakkını kullanmış olan kişiyi ifade eder.
Kişi “müşteki sanık” sıfatını aldıysa, şikayet hakkını kullanması üzerine davaya katılma talebinde bulunmamış veya katılma talebi kabul edilmemiştir. Müşteki sanığın davaya katılma talebinde bulunması ve talebinin kabul edilmesi üzerine ise, sıfatı “katılan sanık” olacaktır.
Müştekinin Hakları Nelerdir?
Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 234. maddesinde “mağdur ile şikayetçinin hakları” düzenlenmiş olup ilgili madde aşağıdaki gibidir:
Madde 234 – (1) Mağdur ile şikâyetçinin hakları şunlardır:
a) Soruşturma evresinde;
- Delillerin toplanmasını isteme,
- Soruşturmanın gizlilik ve amacını bozmamak koşuluyla Cumhuriyet savcısından belge örneği isteme,
- (Değişik: 24/7/2008-5793/40 md.) Vekili bulunmaması halinde, cinsel saldırı, çocukların cinsel istismarı veya ısrarlı takip suçları ile kadına karşı işlenen kasten yaralama, işkence veya eziyet suçlarında ve alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlarda, baro tarafından kendisine avukat görevlendirilmesini isteme,
- 153 üncü maddeye uygun olmak koşuluyla vekili aracılığı ile soruşturma belgelerini ve elkonulan ve muhafazaya alınan eşyayı inceletme,
- Cumhuriyet savcısının, kovuşturmaya yer olmadığı yönündeki kararına kanunda yazılı usule göre itiraz hakkını kullanma.
b) Kovuşturma evresinde;
- Duruşmadan haberdar edilme,
- Kamu davasına katılma,
- Tutanak ve belgelerden örnek isteme,
- Tanıkların davetini isteme,
- (Değişik: 24/7/2008-5793/40 md.) Vekili bulunmaması halinde, cinsel saldırı, çocukların cinsel istismarı veya ısrarlı takip suçları ile kadına karşı işlenen kasten yaralama, işkence veya eziyet suçlarında ve alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlarda, baro tarafından kendisine avukat görevlendirilmesini isteme,
- Davaya katılmış olma koşuluyla davayı sonuçlandıran kararlara karşı kanun yollarına başvurma.
(2) Mağdur, onsekiz yaşını doldurmamış, sağır veya dilsiz ya da meramını ifade edemeyecek derecede malûl olur ve bir vekili de bulunmazsa, istemi aranmaksızın bir vekil görevlendirilir.
(3) Bu haklar, suçun mağdurları ile şikâyetçiye anlatılıp açıklanır ve bu husus tutanağa yazılır.
(4) (Ek:17/10/2019-7188/21 md.) Soruşturma veya kovuşturma evresinde, dava nakli veya adlî tıp işlemleri nedeniyle yerleşim yeri dışında bir yere gitme zorunluluğu doğması hâlinde mağdurun yapmış olduğu konaklama, iaşe ve ulaşım giderleri, 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanunu hükümlerine göre Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanır.
Müşteki İle Davacı Arasındaki Fark Nedir?
Ceza yargılamaları bakımından, iddianame düzenleyerek mahkemeye sunan ve kamu adına dava açılmasını talep eden taraf Cumhuriyet Başsavcılığı’dır.
Bu bakımdan davanın açılması sadece müştekinin şikayetine bağlı olmayıp savcılık tarafından yürütülen soruşturmada, suç teşkil eden eylemler tespit edilmesi ve kovuşturma açılması talebinin mahkemeye iletilmesi, mahkemece de bu talebin ve iddianamenin kabul edilmesi gerekmektedir.
Bu nedenle ceza yargılamalarında taraflar davacı ve davalı sıfatına haiz olmazlar. Müşteki, davaya katılma talebinde bulunması ve bu talebinin kabul edilmesi ile birlikte ancak “katılan” sıfatına haiz olabilir.
Müştekinin Diğer Sıfatları
Müşteki, şikayetçi ile aynı anlama gelmektedir.
Bununla birlikte, soruşturma aşamasında müşteki veya şikayetçi sıfatına haiz kişi, kovuşturma aşamasında kamu davasına katılma talebinde bulunması ve talebinin kabul edilmesi ile birlikte, katılan veya müdahil sıfatını almaktadır.
Müşteki Şikayet Süresi Ne Kadardır?
Türk Ceza Kanunu’nun 73. maddesi uyarınca; soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olan suç hakkında yetkili kimse altı ay içinde şikayette bulunmadığı takdirde soruşturma ve kovuşturma yapılamaz.
Zamanaşımı süresini geçmemek koşuluyla bu süre, şikayet hakkı olan kişinin fiili ve failin kim olduğunu bildiği veya öğrendiği günden başlar.
Müşteki Şikayet Hakkını Nasıl Kullanabilir?
Suça ilişkin ihbar veya şikâyet, Cumhuriyet Başsavcılığına veya kolluk makamlarına yapılabilir.
Valilik veya kaymakamlığa ya da mahkemeye yapılan ihbar veya şikâyet, ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilir.
Yurt dışında işlenip ülkede takibi gereken suçlar hakkında Türkiye’nin elçilik ve konsolosluklarına da ihbar veya şikâyette bulunulabilir.
Bir kamu görevinin yürütülmesiyle bağlantılı olarak işlendiği iddia edilen bir suç nedeniyle, ilgili kurum ve kuruluş idaresine yapılan ihbar veya şikâyet, gecikmeksizin ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilir.
İhbar veya şikâyet yazılı veya tutanağa geçirilmek üzere sözlü olarak yapılabilir.
Müşteki Vekili Kimdir?
Müşteki, soruşturma ve/veya kovuşturma aşamasında kendisinin bir vekil ile temsil edilmesini ve vekili tarafından davanın takip edilmesini isteyebilir.
Bu bakımdan müşteki vekili, suçtan zarar gören veya suçun mağduru olan kişinin avukatıdır.
Nitekim hukuki süreçlerin, hukuki bilgi ve tecrübesi bulunan uzman avukatlar tarafından takip edilmesi büyük önem arz etmekte olup detaylı bilgi için hukuk büromuzla iletişime geçebilirsiniz.
Müştekinin Farklı Bir İlde Olması Halinde Müşteki Duruşmaya Nasıl Katılır?
Müştekinin farklı bir ilde olması halinde, yargılamayı yapan mahkeme tarafından, müştekinin bulunduğu il mahkemesine talimat yazılarak sesli ve görüntülü olarak duruşmaya katılması sağlanabileceği gibi, talimat mahkemesince beyanının alınmasının talep edilebilmesi de mümkündür.
Müştekinin Evine Tebligat Gider Mi?
Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 234. maddesi uyarınca, müştekinin duruşmadan haberdar edilme hakkı bulunmaktadır.
Bu nedenle müştekiye, yargılamaya ilişkin hususlar ve duruşmalar tebliğ edilebilmektedir.
Müşteki Duruşmaya Katılmak Zorunda Mıdır?
Müştekinin vekili olması halinde duruşmaya vekili katılabilir. Ancak mahkeme tarafından müştekinin de duruşmaya çağrılması halinde müşteki de duruşmaya katılmak zorundadır.
Müşteki Sanık Duruşmaya Gelmezse Ne Olur?
Müştekinin, sanık sıfatına da haiz olması durumunda, kural olarak duruşmaya bizzat katılmak zorundadır. Müşteki sanığın duruşmaya katılmaması halinde, müşteki sanık hakkında zorla getirme kararı verilir.
Ancak Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 196. maddesi uyarınca; mahkemece sorgusu yapılmış olan sanık veya bu hususta sanık tarafından yetkili kılındığı hâllerde müdafii isterse, mahkeme sanığı duruşmada hazır bulunmaktan bağışık tutabilir.
İşbu metin konunun genel hatlarıyla açıklanması için hazırlanmış olup, süreçlerin olayın somut özelliklerine göre yürütülmesi gerektiğinden, hak kaybının yaşanmaması adına uzman avukat kadromuzdan dava ve danışmanlık hizmet almanızı tavsiye ederiz.
