İhbar süresi, belirsiz süreli iş sözleşmelerinde fesih için bildirim yükümlülüğüne, belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekmekte olup ihbar yani bildirim süreleri kanunda açıkça iş akdinin süresine bağlı olarak düzenlenmiştir.
İşbu yazımızın devamında detaylı olarak izah edileceği üzere, ihbar süresine uyulmaması halinde bu yükümlülüğe uygun davranmayan tarafın ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü gündeme geleceğinden hak kaybına uğramamak ve geri dönülmesi güç sonuçlarla karşılaşmamak adına sürecin bir avukat desteği ile birlikte yürütülmesi önem arz etmektedir.
Bu kapsamda uzman avukat kadromuzdan konu hakkında bilgi almak için info@calinokcuhukuk.com mail adresi veya 0530 239 80 89 numaralı telefon ile iletişime geçebilirsiniz.
İhbar Süresi Nedir?
İşveren ile işçi arasında akdedilen iş sözleşmesi gereği tarafların sözleşmenin feshi söz konusu olduğunda da birbirlerine karşı yükümlülükleri bulunmaktadır. Süreli fesih gündeme geldiğinde, taraflarca İş Kanunu’nda düzenlenen ihbar sürelerinin beklenmesi ile fesih hukuka uygun olarak gerçekleşebilmektedir. Aksi halde tarafların birbirlerine karşı ihbar tazminatı ödeme yükümlülükleri doğabilmektedir.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 17. maddesi uyarınca; “süreli fesih” düzenlenmiş olup bildirim süreleri de aynı maddede açıkça düzenlenmiştir.
İhbar Süresi Nasıl Hesaplanır?
İhbar süresi, işçinin çalıştığı süre esas alınarak hesaplanmaktadır. 4857 sayılı İş Kanunu’nun “süreli fesih” düzenlemesini içeren 17. maddesi uyarınca; belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir.
İş sözleşmeleri;
- İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,
- İşi altı aydan birbuçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra,
- İşi birbuçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra,
- İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra, feshedilmiş sayılır.
Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabilir.
İhbar Süresi Zorunlu Mudur?
İhbar süresi, belirsiz süreli iş sözleşmelerinde bir zorunluluk olup aksi halde bildirim yükümlülüğüne uymayan tarafın diğer tarafa ihbar tazminatı ödemesi gerekecektir.
İhbar Süresine Uyulmazsa Ne Olur?
Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır.
Belirli ve Belirsiz İş Sözleşmelerinde İhbar Süresi
Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerektiğinden, ihbar süresi belirsiz süreli iş sözleşmelerinde bir zorunluluktur.
Belirli süreli iş sözleşmelerinde ise; doğası gereği kural olarak ihbar süresi söz konusu olmaz. Ancak on yıldan uzun süreli sözleşmeler için altı aylık bildirim süresi öngörülmüştür. Nitekim bu husus, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 430. Maddesi ile hüküm altına alınmış olup ilgili hüküm aşağıdaki gibidir:
Belirli süreli sözleşmede
MADDE 430- Belirli süreli hizmet sözleşmesi, aksi kararlaştırılmadıkça, fesih bildiriminde bulunulmasına gerek olmaksızın, sürenin bitiminde kendiliğinden sona erer.
Belirli süreli sözleşme, süresinin bitiminden sonra örtülü olarak sürdürülüyorsa, belirsiz süreli sözleşmeye dönüşür. Ancak, esaslı bir sebebin varlığı hâlinde, üst üste belirli süreli hizmet sözleşmesi kurulabilir.
Taraflardan her biri, on yıldan uzun süreli hizmet sözleşmesini on yıl geçtikten sonra, altı aylık fesih bildirim süresine uyarak feshedebilir. Fesih, ancak bu süreyi izleyen aybaşında hüküm ifade eder.
Sözleşmenin fesih bildirimiyle sona ereceği kararlaştırılmış ve iki taraf da fesih bildiriminde bulunmamışsa, sözleşme belirsiz süreli sözleşmeye dönüşür.
Deneme Sürecinde İhbar Süresi
Deneme süreli iş sözleşmesi, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 15. maddesinde düzenlenmiş olup ilgili hüküm uyarınca; deneme süresi içinde taraflar iş sözleşmesini bildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsız feshedebilir.
İhbar Süresinde İş Arama İzni
4857 sayılı İş Kanunu’nun 27. maddesi uyarınca; bildirim süreleri içinde işveren, işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermeye mecburdur. Yeni iş arama iznine ilişkin usul ve esaslara da ilgili hükümde yer verilmiştir.
Yeni iş arama izni, kanunla hüküm altına alınan ve işçiye tanınmış önemli bir hak olup işveren tarafından bu yükümlülüğe uyulmaması halinde o süreye ilişkin ücret işveren tarafından işçiye ödenmek zorundadır.
1 Yılı Dolmayan İşçinin İhbar Süresi
İşçinin iş akdi süresinin 1 yılı doldurmamış olması, ihbar tazminatı hususunda özellik arz etmemekte olup ihbar süreleri kanunda açıkça düzenlenmiştir.
4857 sayılı İş Kanunu’nun süreli fesih düzenlemesini içeren 17. maddesi uyarınca, iş akdi;
- İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,
- İşi altı aydan birbuçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra, feshedilmiş sayılır.
Buna karşın, işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için ise en az 1 yıl iş yerinde çalışmış olması gerekmektedir.
İşçi Kendi İstifa Ederse İhbar Süresi Değişir Mi?
İhbar süreleri ve ihbar tazminatı, hem işçi hem işveren için geçerlidir. Bu nedenle feshin işçi veya işveren tarafından yapılması, ihbar sürelerinde değişikliğe yol açmayacaktır.
İhbar Süresi İçinde İşçi Ücret Alır Mı? Çalışır Mı?
İhbar süresi içinde, iş akdi aynen devam etmekte olup bu nedenle işçinin iş görme borcu, işverenin de ücret ödeme borcu aynen devam eder.
Bununla birlikte; işveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir.
İhbar Süresi Ne Zaman Başlar?
İhbar süresi, taraflardan birinin fesih bildiriminde bulunması ile birlikte başlar.
Hangi Durumlarda İhbar Süresi Olmaz?
İhbar süresi, kural olarak belirsiz süreli iş sözleşmelerinde gündeme gelmektedir. Bu bakımdan on yılı aşmış olan sözleşmeler hariç olmak üzere, belirli süreli iş sözleşmelerinde ihbar süresi olmaz.
Buna ek olarak, belirsiz süreli iş sözleşmelerinin sona ermesi, sadece süreli fesih ile mümkün olmaz. Süreli fesih gündeme gelmediğinde, ihbar süresi de olmaz. Örneğin taraflarca haklı nedenle derhal feshin gündeme geldiği durumlarda, ihbar süresine gerek olmaksızın sözleşme derhal feshedilebilmektedir.
İhbar Tazminatı Nedir?
Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır. Bu tazminata, ihbar tazminatı denilmektedir.
İhbar Tazminatından Doğan Hukuki Anlaşmazlıklar
Belirsiz süreli iş sözleşmelerinde bildirim yükümlülüğüne ve bildirim sürelerine uyulmadığında, bildirim şartına uymayan tarafın diğer tarafa ihbar tazminatı ödemesi gerekir. Ancak uygulamada sıklıkla karşımıza çıktığı üzere, taraflar ihbar tazminatını ödemekten imtina etmekte olup bu doğrultuda ihbar tazminatının ödenmesi için öncelikle zorunlu dava şartı arabuluculuğa başvurulması, arabuluculukta anlaşılamaması halinde ise İş Mahkemelerinde dava açılması söz konusu olmaktadır.
İşbu metin konunun genel hatlarıyla açıklanması için hazırlanmış olup, süreçlerin olayın somut özelliklerine göre yürütülmesi gerektiğinden, hak kaybının yaşanmaması adına uzman avukat kadromuzdan dava ve danışmanlık hizmet almanızı tavsiye ederiz.
