Konkordatoya ilişkin hükümler, 2004 sayılı İcra İflas Kanunu’nun (İİK) 285 ile 309. maddeleri arasında düzenlenmiştir.
Konkordato, günümüzde sıklıkla başvurulan bir cebri icra kurumu olup konkordatoya ilişkin hukuki süreçlerin takibinin yapılabilmesi ve hak kaybı yaşanmaması adına süreç takibi için alanında uzman avukat kadromuzdan, profesyonel hukuki dava ve danışmanlık hizmeti almanızı tavsiye ederiz.
Konu hakkında bilgi almak için info@calinokcuhukuk.com mail adresi veya 0530 239 80 89 numaralı telefon ile iletişime geçebilirsiniz.
Konkordato Nedir?
Borçlarını, vadesi geldiği hâlde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlu, vade verilmek veya tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya muhtemel bir iflâstan kurtulmak için konkordato talep edebilir.
Konkordato talebi ile; borçlu, alacaklılara bir proje ile borçlarını ödeyebilmesi için teklifte bulunur ve teklifinin alacaklıların Kanunda öngörülen nitelikli çoğunluğu tarafından kabul edilmesi halinde ve yetkili makamın tasdiki ile borçlunun belli bir müddet içerisinde teklifi doğrultusunda borçlarını ödemesini sağlar.
Özetle konkordato, kendine özgü bir cebri icra anlaşmasıdır.
Konkordato Türleri
Konkordato türleri; ayrılış biçimlerine göre farklı şekillerde ayrılmakta olup aşağıda detaylı olarak yer verilecektir.
Yapılış Biçimine Göre Konkordato Türleri:
- Tenzilat (İndirim/Yüzde) Konkordatosu
Tenzilat konkordatosu, diğer adıyla indirim veya yüzde konkordatosu; konkordato süreci ile birlikte alacaklıların alacaklarının belli bir yüzdesinden feragat etmesi ve borçlunun da kalan miktar üzerinden borcunu ödeyerek borçtan kurtulması anlamına gelir.
- Vade Konkordatosu
Vade konkordatosu söz konusu olduğunda, borçlu borcunu tam olarak öder ancak borçlu ile alacaklılar, borçlunun borcunu belli bir vade içerisinde ödemesi konusunda anlaşırlar. Bu konkordato türünde, borçlu borcunu daha sonraki bir tarihe erteler veya taksitlere bağlar.
- Karma Konkordato
Karma konkordato; tenzilat ve vade konkordatosunun her ikisini de içinde barındırır. Yani, bu konkordato türünde; hem alacaklılar alacaklarının belli bir yüzdesinden feragat ederler, hem de borçlunun borcunu belirli bir vade içerisinde ödemesi konusunda anlaşırlar.
Borçlu borcundan, yeni bir vadede veya belirlenen taksitlerle, alacaklıların feragat ettiği yüzdenin dışında kalan kısmı ödemek suretiyle kurtulur.
Yapılış Amacına Göre Konkordato Türleri:
- Borçların Tasfiyesine Yönelik Konkordato
Bu türdeki konkordatoda, “adi konkordato”nun varlığından bahsedilir ve tenzilat konkordatosu, vade konkordatosu ve karma konkordato türlerinden biri ile yapılır.
Bu konkordato türünde amaç, borçluyu iflastan kurtarmaktır. Borçlunun mal varlığının tasfiye edilmesi söz konusu değildir.
- Mal Varlığının Tasfiyesine Yönelik Konkordato
Bu türdeki konkordatoda ise borçlu mal varlığının tasfiye edilmesi amacı ile mal varlığı üzerindeki tasarruf yetkisini alacaklılara devreder veya alacaklılara mal varlığını üçüncü kişilere devretme yetkisi verir.
Yapılış Zamanına Göre Konkordato Türleri:
- İflas İçi Konkordato
Borçlu hakkında iflas kararı verilmiş ve borçlu kişiye “müflis” sıfatı verilmiş ise; iflas içi konkordato gündeme gelmektedir.
İflas içi konkordatoda, borçlu, iflastan kurtulmak için konkordato teklif edebilir. Borçlunun konkordato teklifi kabul edilir ise, iflas kararı ortadan kalkar.
- İflas Dışı Konkordato
Borçlu iflasa tabi kişilerden ise, hakkında henüz iflas kararı verilmeden önce konkordato teklif edebilir. İflas dışı konkordatoda amaç, borçluyu iflastan kurtarmaktır.
Kimler Konkordato Talep Edebilir?
İflasa tabi olsun veya olmasın, tüm borçlular konkordato talep edebilir. Bununla birlikte, iflas talebinde bulunabilecek her alacaklı da konkordato talep edebilir.
Konkordato İlan Etmenin Şartları
İİK m. 305’te, konkordato tasdikinin şartları açıkça düzenlenmiştir. İlgili maddede yer alan şartların gerçekleşmesi halinde, konkordato tasdiki ilan olunur.
“Madde 305- (Değişik: 28/2/2018-7101/33 md.) 302 nci madde uyarınca yapılan toplantıda ve iltihak süresi içinde verilen oylarla kabul edilen konkordato projesinin tasdiki aşağıdaki şartların gerçekleşmesine bağlıdır:
a) Adi konkordatoda teklif edilen tutarın, borçlunun iflâsı hâlinde alacaklıların eline geçebilecek muhtemel miktardan fazla olacağının anlaşılması; malvarlığının terki suretiyle konkordatoda paraya çevirme hâlinde elde edilen hasılat veya üçüncü kişi tarafından teklif edilen tutarın iflâs yoluyla tasfiye hâlinde elde edilebilecek bedelden fazla olacağının anlaşılması.
b) Teklif edilen tutarın borçlunun kaynakları ile orantılı olması (bu kapsamda mahkeme, borçlunun beklenen haklarının dikkate alınıp alınmayacağını ve alınacaksa ne oranda dikkate alınacağını da takdir eder).
c) Konkordato projesinin 302 nci maddede öngörülen çoğunlukla kabul edilmiş bulunması.
d) 206 ncı maddenin birinci sırasındaki imtiyazlı alacaklıların alacaklarının tam olarak ödenmesinin ve mühlet içinde komiserin izniyle akdedilmiş borçların ifasının, alacaklı bundan açıkça vazgeçmedikçe yeterli teminata bağlanmış olması (302 nci maddenin altıncı fıkrası kıyasen uygulanır).
e) Konkordatonun tasdikinin gerektirdiği yargılama giderleri ile konkordatonun tasdiki durumunda alacaklılara ödenmesi kararlaştırılan para üzerinden alınması gereken harcın, tasdik kararından önce, borçlu tarafından mahkeme veznesine depo edilmiş olması.
Mahkeme konkordato projesini yetersiz bulursa kendiliğinden veya talep üzerine gerekli gördüğü düzeltmenin yapılmasını isteyebilir.”
Konkordato İçin Gerekli Belgeler
Konkordato talebine eklenecek belgeler, İİK m. 286’da açıkça düzenlenmiş olup aşağıdaki gibidir:
a) Borçlunun borçlarını hangi oranda veya vadede ödeyeceğini, bu kapsamda alacaklıların alacaklarından hangi oranda vazgeçmiş olacaklarını, ödemelerin yapılması için borçlunun mevcut mallarını satıp satmayacağını, borçlunun faaliyetine devam edebilmesi ve alacaklılara ödemelerini yapabilmesi için gerekli malî kaynağın sermaye artırımı veya kredi temini yoluyla yahut başka bir yöntem kullanılarak sağlanacağını gösteren konkordato ön projesi.
b) Borçlunun malvarlığının durumunu gösterir belgeler; borçlu defter tutmaya mecbur kişilerden ise Türk Ticaret Kanununa göre hazırlanan son bilanço, gelir tablosu, nakit akım tablosu, hem işletmenin devamlılığı esasına göre hem de aktiflerin muhtemel satış fiyatları üzerinden hazırlanan ara bilançolar, ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdikleri ile elektronik ortamda oluşturulan defterlere ilişkin e-defter berat bilgileri, borçlunun malî durumunu açıklayıcı diğer bilgi ve belgeler, maddi ve maddi olmayan duran varlıklara ait olup defter değerlerini içeren listeler, tüm alacak ve borçları vadeleri ile birlikte gösteren liste ve belgeler.
c) Alacaklıları, alacak miktarlarını ve alacaklıların imtiyaz durumunu gösteren liste.
d) Konkordato ön projesinde yer alan teklife göre alacaklıların eline geçmesi öngörülen miktar ile borçlunun iflâsı hâlinde alacaklıların eline geçebilecek muhtemel miktarı karşılaştırmalı olarak gösteren tablo.
e) Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşu tarafından Türkiye Denetim Standartlarına göre yapılacak denetim kapsamında hazırlanan ve konkordato ön projesinde yer alan teklifin gerçekleşeceği hususunda makul güvence veren denetim raporu ile dayanakları.
Borçlu, konkordato sürecinde mahkeme veya komiser tarafından istenebilecek diğer belge ve kayıtları da ibraz etmek zorundadır.
Konkordato Başvurusu Nasıl Yapılır?
İİK’da talep edilen belgeler eksiksiz hazırlanarak konkordato istemli başvuru dilekçesi ile Asliye Ticaret Mahkemesine başvuru yapılır. Konkordato talebinde bulunan, tarifede belirtilen konkordato gider avansını mahkeme veznesine yatırmak zorundadır.
Konkordato Sürecinde Mühlet
Konkordato sürecinde mühlet; İİK’da geçici mühlet (m. 287) ve kesin mühlet (m. 289) olarak düzenlenmiştir.
Geçici Mühlet (İİK m. 287)
Konkordato talebi üzerine mahkeme, İİK m. 286’da belirtilen belgelerin eksiksiz olduğunu tespit ettiğinde, borçluya en fazla üç aylık bir konkordato mühleti verir ve borçlunun malvarlığının muhafazası için gerekli gördüğü bütün tedbirleri alır.
Belge ve kayıtların süresinde ve eksiksiz olarak sunulmaması hâlinde geçici mühlet kararı verilmez ve alacaklının yaptığı konkordato talebinin de reddine karar verilir.
Mahkeme, geçici mühlet kararıyla birlikte konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olup olmadığının yakından incelenmesi amacıyla bir geçici konkordato komiseri görevlendirir. Alacaklı sayısı ve alacak miktarı dikkate alınarak gerektiğinde üç komiser de görevlendirilebilir.
Mahkeme üç aylık süre dolmadan borçlunun veya geçici komiserin yapacağı talep üzerine geçici mühleti en fazla iki ay daha uzatabilir, uzatmayı borçlu talep etmişse geçici komiserin de görüşü alınır. Geçici mühletin toplam süresi beş ayı geçemez.
Geçici mühlet talebinin kabulü, geçici komiser görevlendirilmesi, geçici mühletin uzatılması ve tedbirlere ilişkin kararlara karşı kanun yoluna başvurulamaz.
Geçici mühlet, kesin mühletin sonuçlarını doğurur.
Mahkemece geçici mühlet kararı, geçici mühletin uzatılmasına ve geçici mühletin kaldırılarak konkordato talebinin reddine ilişkin kararlar ilân olunur ve ilgili yerlere bildirilir.
Kesin Mühlet (İİK m. 289)
Mahkeme, kesin mühlet hakkındaki kararını geçici mühlet içinde verir.
Kesin mühlet hakkında bir karar verilebilmesi için, mahkeme borçluyu ve varsa konkordato talep eden alacaklıyı duruşmaya davet eder. Geçici komiser, duruşmadan önce yazılı raporunu sunar ve mahkemece gerekli görülürse, beyanı alınmak üzere duruşmada hazır bulunur. Mahkeme yapacağı değerlendirmede, itiraz eden alacaklıların dilekçelerinde ileri sürdükleri itiraz sebeplerini de dikkate alır.
Konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olduğunun anlaşılması hâlinde borçluya bir yıllık kesin mühlet verilir. Bu kararla birlikte mahkeme, yeni bir görevlendirme yapılmasını gerektiren bir durum olmadığı takdirde geçici komiser veya komiserlerin görevine devam etmesine karar verir ve dosyayı komisere tevdi eder.
Mahkemece, kesin mühlet kararıyla beraber veya kesin mühlet içinde uygun görülecek bir zamanda yedi alacaklıyı geçmemek, herhangi bir ücret takdir edilmemek ve tek sayıda olmak kaydıyla ayrıca bir alacaklılar kurulu oluşturulabilir. Bu durumda alacakları, hukuki nitelik itibarıyla birbirinden farklı olan alacaklı sınıfları ve varsa rehinli alacaklılar, alacaklılar kurulunda hakkaniyete uygun şekilde temsil edilir. Alacaklılar kurulu oluşturulurken komiserin de görüşü alınır. Alacaklılar kurulu her ay en az bir kere toplanır ve hazır bulunanların oy çokluğuyla karar alır. Komiser bu toplantıda hazır bulunarak alınan kararları toplantıya katılanların imzasını almak suretiyle tutanağa bağlar. Alacaklı sayısı, alacak miktarı ve alacakların çeşitliliği dikkate alınarak alacaklılar kurulunun zorunlu olarak oluşturulacağı hâller ile alacaklılar kuruluna ilişkin diğer hususlar Adalet Bakanlığınca yürürlüğe konulan yönetmelikte gösterilir.
Güçlük arz eden özel durumlarda kesin mühlet, komiserin bu durumu açıklayan gerekçeli raporu ve talebi üzerine mahkemece altı aya kadar uzatılabilir. Borçlu da bu fıkra uyarınca uzatma talebinde bulunabilir; bu takdirde komiserin de görüşü alınır. Her iki hâlde de uzatma talebi kesin mühletin sonra ermesinden önce yapılır ve uzatma kararı vermeden önce, varsa alacaklılar kurulunun da görüşü alınır.
Kesin mühlet verilmesine, kesin mühletin uzatılmasına ve kesin mühletin kaldırılarak konkordato talebinin reddine ilişkin kararlar, 288 inci madde uyarınca ilân edilir ve ilgili yerlere bildirilir.
Konkordato Komiserliği Nedir?
Konkordato komiseri, resmi bir icra organıdır. Konkordato komiseri temel olarak, konkordato sürecinin ve ticaret mahkemesi nezdindeki işlemlerin yürütülmesini sağlar.
Dosyayı teslim alan komiser kesin mühlet içinde, konkordatonun tasdikine yönelik işlemleri tamamlayarak dosyayı raporuyla birlikte mahkemeye iade eder.
Komiserin görevleri şunlardır:
- Konkordato projesinin tamamlanmasına katkıda bulunmak.
- Borçlunun faaliyetlerine nezaret etmek.
- Bu kanunda verilen görevleri yapmak.
- Mahkemenin istediği konularda ve uygun göreceği sürelerde ara raporlar sunmak.
- Alacaklılar kurulunu konkordatonun seyri hakkında düzenli aralıklarla bilgilendirmek.
- Talepte bulunan diğer alacaklılara konkordatonun seyri ve borçlunun güncel malî durumu hakkında bilgi vermek.
- Mahkeme tarafından verilen diğer görevleri yerine getirmek.
Konkordatoda Alacaklılar Kurulu
İİK m. 289/4’e göre,
“Mahkemece, kesin mühlet kararıyla beraber veya kesin mühlet içinde uygun görülecek bir zamanda yedi alacaklıyı geçmemek, herhangi bir ücret takdir edilmemek ve tek sayıda olmak kaydıyla ayrıca bir alacaklılar kurulu oluşturulabilir. Bu durumda alacakları, hukuki nitelik itibarıyla birbirinden farklı olan alacaklı sınıfları ve varsa rehinli alacaklılar, alacaklılar kurulunda hakkaniyete uygun şekilde temsil edilir. Alacaklılar kurulu oluşturulurken komiserin de görüşü alınır. Alacaklılar kurulu her ay en az bir kere toplanır ve hazır bulunanların oy çokluğuyla karar alır. Komiser bu toplantıda hazır bulunarak alınan kararları toplantıya katılanların imzasını almak suretiyle tutanağa bağlar. Alacaklı sayısı, alacak miktarı ve alacakların çeşitliliği dikkate alınarak alacaklılar kurulunun zorunlu olarak oluşturulacağı hâller ile alacaklılar kuruluna ilişkin diğer hususlar Adalet Bakanlığınca yürürlüğe konulan yönetmelikte gösterilir.”
İİK m. 290/7’ye göre,
“Alacaklılar kurulu, komiserin faaliyetlerine nezaret eder; komisere tavsiyelerde bulunabilir ve kanunun öngördüğü hâllerde mahkemeye görüş bildirir. Alacaklılar kurulu komiserin faaliyetlerini yeterli bulmazsa, mahkemeden komiserin değiştirilmesini gerekçeli bir raporla isteyebilir. Mahkeme bu talep hakkında borçluyu ve komiseri dinledikten sonra kesin olarak karar verir.”
Konkordatoda Alacaklılar Toplantısı
Alacaklılar toplantısına ilişkin hükümler, İİK m. 301 ve İİK m. 302’de düzenlenmiştir. İlgili maddelerde alacaklılar toplantısına davet hükümlerine ve alacaklılar toplantısında projenin kabulü için gerekli çoğunluğa yer verilmektedir. İlgili kanun maddeleri uyarınca;
Konkordato projesinin hazırlanması, alacakların bildirilmesi ve tahkiki tamamlandıktan sonra komiser, İİK m. 288 uyarınca yapacağı yeni bir ilânla alacaklıları, konkordato projesini müzakere etmek üzere toplanmaya davet eder. Toplantı günü ilândan en az on beş gün sonra olmak zorundadır. İlanda alacaklıların, toplantıdan önceki yedi gün içinde belgeleri inceleyebilecekleri de bildirilir. Ayrıca, ilânın birer sureti adresi belli olan alacaklılara posta ile gönderilir.
Komiser alacaklılar toplantısına başkanlık eder ve borçlunun durumu hakkında bir rapor verir.
Borçlu gerekli açıklamaları yapmak üzere toplantıda hazır bulunmaya mecburdur.
Konkordato projesi;
a) Kaydedilmiş olan alacaklıların ve alacakların yarısını veya
b) Kaydedilmiş olan alacaklıların dörtte birini ve alacakların üçte ikisini, aşan bir çoğunluk tarafından imza edilmiş ise kabul edilmiş sayılır.
Oylamada sadece konkordato projesinden etkilenen alacaklılar oy kullanabilir. 206 ncı maddenin birinci sırasında yazılı imtiyazlı alacakların alacaklıları ve borçlunun eşi ve çocuğu ile kendisinin ve evlilik bağı ortadan kalkmış olsa dahi eşinin anası, babası ve kardeşi alacak ve alacaklı çoğunluğunun hesabında dikkate alınmaz.
Rehinle temin edilmiş olan alacaklar, 298 inci madde uyarınca takdir edilen kıymet sonucunda teminatsız kaldıkları kısım için hesaba katılırlar.
Çekişmeli veya geciktirici koşula bağlı yahut belirli olmayan bir vadeye tabi alacakların hesaba katılıp katılmamasına ve ne oranda katılacağına mahkeme karar verir. Şu kadar ki bu iddialar hakkında ileride mahkemece verilecek hükümler saklıdır.
Konkordato projesinin müzakereleri sonucunda oluşturulan konkordato tutanağı, kabul ve ret oylarını içerecek şekilde derhâl imza olunur. Toplantının bitimini takip eden yedi gün içinde gerçekleşen iltihaklar da kabul olunur.
Komiser, iltihak süresinin bitmesinden itibaren en geç yedi gün içinde konkordatoya ilişkin bütün belgeleri, konkordato projesinin kabul edilip edilmediğine ve tasdikinin uygun olup olmadığına dair gerekçeli raporunu mahkemeye tevdi eder.
Konkordato Sürecinde Neden Hukuki Destek Almalısınız?
İşbu yazımız ile detaylı olarak açıklandığı üzere, konkordatoya ilişkin hükümler çok kapsamlıdır ve konkordato süreçlerinin hukuki destek alınarak tamamlanması zorunludur.
Başvuruların eksik veya yanlış yapılması, sürecin eksik veya yanlış ilerletilmesi halinde borçlunun iflasına sebep olabilecek riskli bir süreç olduğundan, temel olarak hem borçlunun iflastan kurtulması hem de alacaklının alacağına kavuşabilmesi adına süreç takibinin profesyonel şekilde yapılması büyük önem arz etmektedir. Aksi halde geri dönüşü olmayacak zararlar meydana gelebilecektir. Bu nedenle konkordato süreçleri için muhakkak hukuki destek alınmalıdır.
İşbu metin konunun genel hatlarıyla açıklanması için hazırlanmış olup, süreçlerin olayın somut özelliklerine göre yürütülmesi gerektiğinden, hak kaybının yaşanmaması adına uzman avukat kadromuzdan dava ve danışmanlık hizmet almanızı tavsiye ederiz.
